“Vroeger ging de advocaat voor de 9 of 10. Nu zijn andere zaken belangrijk”

Het speelveld van kleine advocatenkantoren is breed. Enerzijds wordt er verwacht dat de hedendaagse advocaat commercieel is, als ondernemer de markt op gaat. Anderzijds is er een zorgplicht en is de advocaat gebonden aan restricties. Kan digitalisering daarin soelaas bieden zodat de advocaat van nu toch de groeiende concurrentie aan kan gaan? In gesprek met Jop Reijnders van Reijnders Advocaten in Eindhoven. “Voor mijn generatie is de snelheid en werkdruk waar advocaten tegenwoordig mee kampen nieuw. Vroeger ging je voor de inhoudelijke 9 of 10. Nu zijn er hele andere zaken belangrijk.”

Wat maakt de werkdruk van de advocaat zo hoog?

“De advocaat gaat steeds meer van ambachtsman of -vrouw naar commerciële dienstverlener. We moeten doen wat de markt van ons vraagt. Maar als advocaat zijn we wel gebonden aan bepaalde gedragsregels en toezicht, daardoor kunnen we niet hetzelfde opereren als de meeste commerciële dienstverleners. Als we het al zouden willen, kunnen we simpelweg niet te veel juridische hapsnap uitzetten. Nog niet heel lang geleden waren er standaard adviestarieven en was reclame verboden. Nu moeten we naast alle andere commerciële werkzaamheden waar iedere andere dienstverlener ook mee te maken heeft, óók voldoen aan een zorgplicht.”

Hoe kan een advocatenkantoor zich toch succesvol positioneren?

“Er is steeds meer concurrentie van zzp’ers met weinig overhead. Die kunnen binnen hun specialisme ook prima adviseren en/of procederen. De concurrentie aangaan met deze groeiende groep is een uitdaging voor kleinere advocatenkantoren,” vertelt Jop. “Wanneer je wendbaar bent is het makkelijker om in een veranderende samenleving mee te bewegen. Samenwerkingsverbanden sluiten is een manier om bijvoorbeeld wendbaar te blijven. Als je juridisch niet alle kennis in huis hebt dan kan je een flexibele schil creëren, zelfs onder je eigen merk. De klant is blij omdat ze alles onder één dak vinden. Maar de absolute wens van de advocaat is ‘grip op werk krijgen’. Advocaten kampen met momenten van heel veel werk en dan weer minder werk. Daarin wil je balans vinden. Maar wel efficiënt blijven.”

Waarom is efficiency een bepalende factor?

“Vroeger telde je het aantal dossiers in de kast en op basis daarvan nam je iemand aan. Nu moet je echt op efficiency sturen. De veranderende wensen van medewerkers in acht nemen in een kantoor is belangrijk, goed blijven luisteren naar wat er speelt, zoals thuis willen werken of staand werken. Maar ook de cliënt heeft wensen en wil dat we zo veel mogelijk bereikbaar zijn en snel schakelen. Die transitie van ambachtsman naar commerciële dienstverlener blijft constant doorgaan. Je moet niet denken ‘nu zijn we er wel’. Ook belangrijk zijn de ontwikkelingen in artificial intelligence en die omarmen, je er niet tegen verzetten, maar het proberen te begrijpen. Het lijken allemaal open deuren, maar het is heel wat als je daarnaast ook in een samenleving leeft die steeds meer juridisch onderlegd wordt. Dus vaktechnisch moet je óók up-to-date blijven. Het advocatenkantoor van nu heeft het druk.”

Digitalisering anno 2023 t.o.v. 2013?

“Zeker 10 jaar geleden wilden we zelfstandigheid vanuit een landelijke alliantie met een accountants- en belastingadvieskantoor met een dagelijks bestuur dat beslissingen nam. We wilden een klein en wendbaar lokaal kantoor worden. En dat is gelukt. Reijnders Advocaten heeft in Eindhoven echt smoel in de markt. We zaten eerst op de bagagedrager van de accountant. Nu weten mensen ons zelf te vinden. Ondernemerschap betekent vrijheid, beslissen wat je met je budget doet, hoe je je marketing inzet, welke systemen je aankoopt en wie je medewerkers zijn. De keuze voor een research platform zoals Legal Intelligence was voor ons kantoor 10 jaar geleden anders dan nu. Toen keek ik bijvoorbeeld naar hoe goed een systeem gekoppeld kon worden aan andere programma’s en of de kosten niet te hoog waren. Nu kijk ik eerder naar snelheid, gebruiksvriendelijkheid en of we wel alle opties gaan benutten die er inzitten.”

Hoelang blijf je researchen voor een goed advies tijdens een zaak?

“Soms zou je meer tijd willen hebben om die diepe doorwrochte stukken te maken. Tegenwoordig is die ruimte er minder omdat het allemaal sneller moet. Advocaten zijn natuurlijk heel partijdig. Op het moment dat je een bron gevonden hebt die voldoende gezaghebbend is stop je met graven. Bijvoorbeeld een bron als De Hoge Raad of een mening uit de gezaghebbende Asser serie via Legal Intelligence, dan stop je daar. Maar als je het echt goed wil doen, dan wil je ook kijken naar andere bronnen die een tegenovergestelde mening verkondigen want dan ben je goed onderbouwd op het verweer. Wij gebruiken Google stiekem ook nog wel veel, maar is als bron natuurlijk onvoldoende betrouwbaar. Zelf gebruik ik meerdere bronnen naast elkaar en pak ook nog wel eens een boek erbij.”

Hoe waarborg je jouw researchstrategie voor de jongere generatie?

“Als je langer advocaat bent dan heb je een gevoel ontwikkeld bij ‘wat recht is’ noem ik het maar even, dan zit je al vaak goed. En daarna ga je dit onderbouwen met Legal Intelligence en de bronnen. Als je in ons kantoor als jonge advocaat echt helemaal niets weet van een onderwerp, dan heb ik sterk de neiging om dan toch maar een boekje te geven. Maar dit kan ook vanuit mij een valkuil zijn, omdat de jongeren van tegenwoordig heel anders onderwezen worden dan ik vroeger. Op universiteiten gaat ook alles snel en in blokken. Ik leg mijn strategie niet op, maar bied het aan. Ik heb in mijn carrière goede en slechte jonge advocaten voorbij zien komen, die laatste groep redt het ook niet met een boekje erbij.”

Wat is je visie voor de toekomst en de advocatuur?

Het boek The End of Lawyers door Richard Susskind beschrijft een toekomstvisie waarbij de advocaat op verschillende lagen opereert. Dossiers worden als het ware in stukjes geknipt, enerzijds bespoke en anderszijds als commodity. Ik zie daar wel wat in, zo’n verdeling van een dossier, maar of dit ooit echt realiteit gaat worden of praktisch mogelijk gemaakt, dat valt nog te bezien. Tools als ChatGPT lijken heel bruikbaar, zeker als je denkt aan het commodity stuk van een dossier waar ik het net over had. Maar de betrouwbaarheid van de tool is nog niet bewezen. Goed dat Legal Intelligence ook onderzoek doet naar ChatGPT.

_____________________________

Legal Intelligence is navigeren tussen efficiënt zoeken en succesvol vinden. Gericht sturen op betere resultaten zorgt voor scherper advies én een slimmer werkproces. Meer tijd, meer winst, meer tevreden cliënten.